Anadolu mitolojisinde su, ay kültüne bağlı olup hayatın sembolüdür. Su; Meryem, arılık, temizliktir. Üreme, doğurganlık, feyiz ve bereket alameti, yokken var oluşu, varken yok oluşu, şekilden şekle girmesi halleriyle helezon, çember veya daire ise düşüncelerinin sembolüdür.
Dört unsur (ateş-hava-su-toprak) hiyerarşisinde uzun devirler boyunca birinci dereceyi almış; temizlik, paklık, maddi ve manevi masumiyet timsalidir.
Ceyhan nehri , “Pyramos” adını ırmak tanrısından aldığı için kutsal bir nehirdir. ”Ceyhan” adı ise Türkistan dil ve kültürünün Anadolu'ya, Çukurova'ya taşınması olayıdır. Batı felsefesinin ilk filozofu sayılan Miletli Thales , “temel varlığın” yani her şeyin kendisinden türediği o ilk varlığın “su “ olduğunu söyler. Tales , “ Her şeyin temeli sudur.” der.
'Su gibi aziz ol !' bir atasözümüzdür.
Antik çağların en önemli yapıları yerleşim yerlerine çok uzaklaradan getirilen su kemerleri, su kanalları, su tünelleri büyük eserler ve yapılardır.
Dünyada ki tüm büyük uygarlıklar büyük ırmakların suladığı alüvyonlu , verimli ovalardır. Çinin Sarı ırmak boyları. Hindistanın İndüs ırmağı ve vadisi. Mezopotamyanın Fırat Dicle ırmakları, Çukurovanın Ceyhan, Seyhan, Berdan, Göksu ırmaklarının suladığı ovalar.
Bazı hurafeciler bile, kartşıda kini etkilemek için bir tasta ki suya köz parçaları atarak, onun çıkardığı cızzz diye sese, çıkardığı az biraz dumana ve suyun aldığı şekle göre , sözlerini sıralar. Düm dünyada ve Anadoluda vede Çukurovada su ile ilgili çok mitolojik anlatım, atasözü, deyim ve özellikle yerleşim yeri ve de dolayısyla ekonomi belirlenmiştir.
Ortadoğunun çöl coğrafyasında oluşturulmuş dinler bile vadettikleri cenneti , sulak bir yer, ırmakların aktığı, içecek billur pınarların bulunduğu yer olarak anlatmışlardır.
Doğan çocuğu su serpeliyerek paklıyor , ölen insanıda su ile yıkayıp gömüyoruz.
ANADOLU MİTOLOJİSİNDE SU MOTİFİ
Muzaffer Kaya
Yorumlar