Türkiye, modern tarihinde birçok darbe ve darbe girişimiyle karşı karşıya kaldı. Bu müdahaleler, ülkenin siyasi istikrarını ve demokratik yapısını etkiledi.
15 Temmuz 2016'daki darbe girişimi, bu tarihsel sürecin en kanlı ve en sarsıcı örneği olarak öne çıktı.
1960 Darbesi
1960 yılında, ekonomik durgunluk, artan İslamcı eğilimler ve Demokrat Parti'ye karşı yükselen protestolar nedeniyle ordu, Kemalizm ve demokrasinin korunması gerekçesiyle yönetime el koydu. 27 Mayıs 1960'ta gerçekleşen darbe, Türkiye'nin ilk askeri müdahalesi olarak tarihe geçti. Bu darbe, Başbakan Adnan Menderes ve iki bakanın idam edilmesiyle sonuçlandı ve ülkenin siyasi atmosferini derinden sarstı.
1971 Muhtırası
1971'de, ekonomik krizler ve artan sosyal karışıklıklar, orduyu yeniden harekete geçirdi. 12 Mart 1971'de verilen muhtıra ile ordu, Süleyman Demirel hükümetini istifaya zorladı. Bu dönemde, askeri vesayet altında bir teknokrat hükümet kuruldu ve ülke, derin bir siyasi buhrana sürüklendi.
1980 Darbesi
1970'lerdeki istikrarsızlık ve siyasi çalkantılar, Türkiye'yi 12 Eylül 1980'deki askeri darbeye götürdü. Ordu, yönetime el koyarak, demokratik süreci askıya aldı ve askeri bir yönetim kurdu. Bu dönem, insan hakları ihlalleri, geniş çaplı tutuklamalar ve siyasi yasaklarla anıldı. Darbe sonrası anayasa değişiklikleri ve siyasi yapıdaki köklü değişiklikler, Türkiye'nin siyasetini uzun yıllar etkiledi.
1997 Post-Modern Darbesi
1997'de, Refah Partisi'nin iktidara gelmesi üzerine ordu, 28 Şubat süreci olarak bilinen post-modern darbe ile Necmettin Erbakan hükümetinin istifasını sağladı. Ordu, doğrudan yönetime el koymadan, medya ve sivil toplum kuruluşları aracılığıyla hükümeti baskı altına aldı. Bu süreç, siyasi İslam'ın yükselişine karşı bir tepki olarak ortaya çıktı ve Türkiye'de laiklik tartışmalarını yeniden alevlendirdi.
15 Temmuz 2016 Darbe Girişimi
15 Temmuz 2016'da, Türk Silahlı Kuvvetleri içindeki bir grup asker, devlet kurumlarını ele geçirmeye çalıştı. Ankara ve İstanbul'da çatışmalar yaşandı, ancak halkın ve güvenlik güçlerinin direnişiyle darbe girişimi bastırıldı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın çağrısıyla meydanlara çıkan halk, demokrasiyi savunarak darbecilere karşı durdu.
Sonuçları
Darbe girişimi bastırıldıktan sonra, Fetullahçı Terör Örgütü (FETÖ) üyeliğiyle bağlantılı olduğu iddia edilen binlerce kişi gözaltına alındı ve işten çıkarıldı. Hükümet, olağanüstü hal ilan ederek, kapsamlı bir tasfiye süreci başlattı. Bu süreçte, devlet kurumlarında ve askeri yapıda büyük değişiklikler yapıldı.
Uluslararası Tepkiler
15 Temmuz darbe girişimi, Türkiye'nin NATO üyeliği ve Suriye krizindeki rolü nedeniyle uluslararası alanda da büyük yankı uyandırdı. Batılı ülkeler, Türk demokrasisinin korunması çağrısında bulundu. Ancak, bazı ülkeler darbe girişimi sonrasındaki tutuklamalar ve tasfiye sürecine eleştiriler yöneltti.
Sonuç
Türkiye'nin modern tarihinde ordu, siyasi istikrarsızlık ve ideolojik ayrışmalar gerekçesiyle birkaç kez yönetime el koymuş veya müdahale etmiştir. 15 Temmuz 2016 darbe girişimi, bu geleneğin en son ve en kanlı örneği olarak kayıtlara geçmiştir. Ancak, halkın ve yöneticilerin kararlı duruşu sayesinde, demokrasi bir kez daha galip gelmiş ve Türkiye, demokrasi mücadelesinde önemli bir zafer kazanmıştır. 15 Temmuz, ülkenin demokratik direnişinin ve milli iradenin gücünün sembolü olarak hafızalarda yerini almıştır.
