Türkiye Cumhuriyeti’nin ilanı, 101 yıl önce tüm dünyada yankı buldu. Mustafa Kemal Atatürk ve silah arkadaşlarının Kurtuluş Savaşı’yla elde ettiği zaferin ardından gelen bu karar, dünya basını tarafından büyük bir ilgiyle takip edildi. Dış basın, genç Türkiye’nin Cumhuriyet yönetimine geçişini coşkuyla karşılarken; birçok gazetede Cumhuriyet'in kuruluşu baş sayfalardan duyuruldu.
Amerika’dan İngiltere’ye, Cumhuriyetin İlanı Manşetlerde
Amerika’nın en saygın gazetelerinden The New York Times, 30 Ekim tarihli baskısında, "Ankara’nın oyları Türkiye’yi bir Cumhuriyet yaptı. Kemal Paşa ilk seçilmiş başkan" başlığı ile haberi okuyucularına duyurdu.
Diğer yandan Washington’daki The Evening Star gazetesi ise Atatürk’ün Yunanlılara karşı kazandığı zaferler ve Çanakkale Savaşı'ndaki başarılarını hatırlatarak Cumhuriyet’in ilanını dünyaya aktardı. Bu haberlerde Mustafa Kemal Paşa’nın liderlik vasıfları vurgulanırken, genç Türkiye Cumhuriyeti’nin dünyadaki yerinin hızla güçleneceğine dair öngörüler yer aldı.
İngiltere’nin önde gelen gazetelerinden The Daily News, 31 Ekim 1923 baskısında, “Yeni Türkiye” başlığı altında Cumhuriyet'in ilanını duyurdu. Haberde, Türkiye’de Meclis tarafından cumhurbaşkanının seçileceği, başbakanın ise bakanlarını özgürce belirleyebileceği belirtildi. Aynı tarihte Nottingham Journal da “Türkiye bir Cumhuriyet” başlığını kullandı. Bu ifadeler, Türkiye’nin yeni yönetim biçiminin bağımsız bir devlet olma yolundaki önemli adımlarını vurguluyordu.
Avrupa’da Cumhuriyet Coşkusu: Fransa ve Avusturya’da Manşetler
Fransa'nın önde gelen gazetelerinden Le Figaro, 31 Ekim’de “Yeni Türk Cumhuriyeti’nin Doğuşu” başlığıyla haberi duyurdu.
Haberde, Mustafa Kemal Paşa’nın Cumhurbaşkanı seçilmesinin ardından hükümeti kurma görevinin İsmet Paşa'ya verildiği bilgisi de detaylıca yer aldı. Cumhuriyet’in ilanının 101 pare top atışıyla kutlandığını belirten gazete, Türkiye'nin yönetim şeklini değiştirdiği bu tarihi anı geniş bir perspektifle okuyucularına sundu.
Mustafa Kemal Atatürk, Avusturya’da bir gazeteye verdiği röportajda 23 Eylül 1923'te ilk kez “Cumhuriyet” ifadesini kullanmış, röportajın yayınlanmasıyla Avrupa basını Cumhuriyet’in ilanını konuşmaya başlamıştı. Bu tarihsel röportaj, Türkiye’de yönetim şeklinin değişimi konusundaki tartışmaları alevlendirdi ve Cumhuriyet’in resmen ilan edildiği gün bu ilgi doruğa ulaştı.
Dünya Basınının Gözünde “Yeni Türkiye”
Cumhuriyet’in ilanı, yeni Türk devletinin uluslararası alandaki itibarını pekiştirirken, birçok yabancı gazeteci İstanbul ve Ankara’da bilgi toplamak için yoğun mesai harcadı. Türkiye’deki gelişmeleri adım adım takip eden muhabirler, Mustafa Kemal Paşa’nın liderlik yolculuğunu dünyaya aktardı. Dünya basını, genç Türkiye Cumhuriyeti’nin her adımını izlemeye devam ederken; Mustafa Kemal Atatürk ve silah arkadaşlarının gerçekleştirdiği bu tarihî adım, sadece Türk milletinin değil, tüm dünyanın gündemine oturdu.
Genç Türkiye Cumhuriyeti, kuruluşunun ardından dünyanın dört bir yanında basının ilgi odağı olmayı sürdürdü.