20 Ağustos 2020’de aramızdan ansızın ayrılan Mehmet Akif Terzi’nin son eseri "Gavurdağı’nda Bir Hanedan: Abdulfettahoğulları", yayımlanışının dördüncü yılında da ilgi görmeye devam ediyor. Kitap, Osmanlı İmparatorluğu'nun zayıfladığı bir dönemde, bölgesel güç kazanan ayan ailelerinden Abdulfettahoğulları'nın hikayesini detaylı bir şekilde ele alıyor.
Abdulfettahoğulları’nın Yükselişi ve Düşüşü
Terzi’nin titiz çalışması, Osmanlı Devleti'nde merkezi otoritenin zayıfladığı 18. yüzyıldan itibaren bölgede güç kazanan ayan ailelerinin rolünü inceliyor. "Gavurdağı’nda Bir Hanedan" kitabı, üç ana bölümde Abdulfettahoğulları ailesinin kökeni, bölgedeki etkinlikleri, devletle olan ilişkileri ve nihayetinde çöküşlerini anlatıyor.
Fettahoğulları Aşiretinin Menşei
Kitabın birinci bölümünde Fettahoğulları aşiretinin kökenleri ve Bulanık bölgesine yerleşmeleri anlatılıyor. Osmanlı coğrafyasının farklı yerlerindeki izleri ve ailenin bölgedeki etkinlikleri de bu bölümde ele alınan konular arasında.
Devletle Çatışmalar ve İdam Fermanları
İkinci bölümde ise ailenin devlet ve yerel yöneticilerle olan çatışmaları, olayların gelişimi ve sonuçları inceleniyor. Ağca Bey ve kardeşi Ahmet Bey’in, Küçükalioğlu Dede Bey’i saklamaları nedeniyle karşı karşıya kaldıkları idam fermanları bu bölümün odak noktasını oluşturuyor. 1817 yılında Savranlı Kalesi’ne yapılan ani baskınla Ağca Bey ve kardeşi Ahmet Bey’in yakalanması ve idam edilmeleri dramatik bir dille anlatılıyor.
Tanzimat ve Sonrası
Üçüncü bölümde Tanzimat dönemi sonrası Osmanlı’da değişen idari yapılar ve ailenin bu dönemdeki faaliyetleri ele alınıyor. Ailenin Hasanbeyli’ye yerleşmeleri ve Milli Mücadele dönemindeki rolü de bu bölümde detaylandırılmış.
Kesik Başların İstanbul’a Gönderilmesi
Kitabın en dikkat çekici bölümlerinden biri, Ağca Bey ve Ahmet Bey’in yanı sıra diğer önde gelen kişilerin başlarının kesilerek İstanbul’a gönderilmesi ve ibret için sergilenmesi. II. Mahmud’un, bu durumu kendisine arz edenlere teşekkür ettiği ve müjdeyi getiren selâm ağasına ödül verilmesini emrettiği belgelerle anlatılıyor.
Cevdet Paşa’nın Görüşleri
Cevdet Paşa’nın, Ağca Bey’in Dede Bey’i himaye etmesini yüce bir meziyet olarak görmesi ve idamları eleştiren ifadeleri kitapta önemli bir yer tutuyor. Paşa, yapılan idamların haklı gerekçelere dayanmadığını ve iyi bir soruşturma yapılmadığını belirtirken, Osmanlı Devleti’nin merkezi otoritesini yeniden tesis etme çabaları sırasında yaşanan bu tür trajik olayları sorguluyor.
Bir Tarih Yolculuğu
"Gavurdağı’nda Bir Hanedan: Abdulfettahoğulları" kitabı, Osmanlı İmparatorluğu’nun zayıfladığı bir dönemde, yerel güçlerin nasıl yükseldiğini ve merkezi otoritenin tekrar tesis edilme sürecinde yaşanan trajedileri gözler önüne seriyor. Terzi’nin eseri, detaylı araştırmaları ve zengin arşiv belgeleri ile dönemin sosyal ve siyasi dinamiklerini anlamak isteyen okurlar için önemli bir kaynak.
Mehmet Akif Terzi’nin vefatından sonra basılan bu eser, Osmanlı tarihine ilgi duyan herkes için vazgeçilmez bir başvuru kaynağı olma özelliği taşıyor. "Gavurdağı’nda Bir Hanedan: Abdulfettahoğulları" kitabı, yazarın titiz çalışması ve derinlemesine araştırmaları sayesinde tarih meraklılarına benzersiz bir okuma deneyimi sunuyor. Yayımlanışının üzerinden dört yıl geçmiş olmasına rağmen, kitap hâlâ büyük ilgi görmekte ve tarih severler tarafından ilgiyle okunmaktadır.
