Veriler, kadınların iş hayatındaki yerinin arttığını gösterse de, erkeklerin iş gücüne katılım oranının oldukça gerisinde kalıyor. Bu durumu dengelemek ve kadınların iş gücüne katılımını artırmak için devlet, kadın çalışanlara birçok özel hak tanıyor. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından düzenlenen bu haklar, kadınların çalışma hayatında daha rahat koşullarda yer alabilmesine olanak sağlıyor.
Hamile ve Emziren Kadınlara Özel Haklar
SGK mevzuatı, hamile ve emziren kadın çalışanların günlük çalışma sürelerini 7,5 saatle sınırlıyor. Ayrıca bu kadınların gece vardiyasında çalışmaları yasaklanırken, doğumdan sonra da bir yıl boyunca gece çalışmaları kısıtlanıyor. Bu haklar, kadınların iş hayatında sağlık ve güvenliklerini korumayı hedefliyor.
Evlenme Sonrası Kıdem Tazminatı Hakkı
Kadın çalışanlar evlendikten sonraki bir yıl içinde işten ayrılmaları durumunda kıdem tazminatı alma hakkına sahip. Bu hak, kadının iş hayatında kendini güvende hissetmesini sağlarken, evlilik sonrasında işten ayrılmak isteyen kadınların tazminat haklarını güvence altına alıyor.
Staj Süresinde Doğum Borçlanması
SGK mevzuatı gereği, staj süresi içerisinde doğum yapan kadınlar, sigortalı çalışmaya başlamadan önce doğum yapmış olmaları halinde doğum borçlanmasından yararlanabiliyor. Bu hak, staj süresi doğum borçlanmasına dahil edilerek kadınların emeklilik haklarına katkıda bulunuyor. Ayrıca staj yapmış kadın çalışanlar, EYT kapsamına girme hakkına da sahip oluyor.
Doğum İzni ve Çoklu Doğum Durumunda Ek Süre
Kadın çalışanlar, doğum öncesi 8 hafta ve doğum sonrası 8 hafta olmak üzere toplam 16 hafta (112 gün) doğum izni hakkına sahip. Çoklu doğum durumunda bu süreye ek olarak 2 hafta daha izin ekleniyor. Bu doğum izni hakkı, kadınların iş hayatında sağlıklı bir doğum süreci geçirmelerini ve yeni doğan bebeklerine yeterli ilgiyi göstermelerini amaçlıyor.
Ağır Engelli Çocuğa Sahip Anneler İçin Erken Emeklilik
Ağır engelli çocuğa sahip kadınlar, 1 Ekim 2008 tarihinden sonraki çalışma sürelerine %25 ek prim kazancı elde ederek erken emeklilik hakkından yararlanabiliyor. Bu sayede 20 yıl sigortalı olarak çalışan bir anne, 5 yıl erken emekliliğe hak kazanarak daha erken bir yaşta emekliliğe ayrılabiliyor.
Süt İzni ve Yarım Gün Çalışma Hakkı
Çalışan anneler, 1 yaşından küçük çocukları için günde 1,5 saat süt izni kullanabiliyor. Ayrıca doğum sayısına göre de yarım gün çalışma hakkına sahipler: İlk doğumda 2 ay, ikinci doğumda 4 ay, üçüncü doğumda ise 6 ay süreyle yarım gün çalışabiliyorlar. Engelli çocuğu olan anneler ise, çocukları 1 yaşına gelene kadar yarım gün çalışma hakkından yararlanabiliyor.
Doğum Borçlanması ile 6 Yıla Kadar Prim Gün Kazanımı
Kadın çalışanlar, doğumdan sonra işten ayrılmaları halinde her doğum için 2 yıl olmak üzere 3 doğum için toplamda 6 yıl doğum borçlanma hakkına sahip. Bu düzenleme, kadınların prim gün sayılarını artırarak emeklilik sürelerini kısaltmalarına yardımcı oluyor.
Yarı Zamanlı Çalışma Hakkı ve Kreş Yardımı
Kadın çalışanlar, çocukları ilkokul çağına gelene kadar yarı zamanlı çalışma hakkına sahip. Ayrıca 150 ve daha fazla çalışana sahip iş yerlerinde, işveren kreş yardımı sağlamak zorunda. Kreş imkanı sağlanmayan iş yerlerinde ise kadın çalışanların, kıdem tazminatı talep ederek iş akdini feshetme hakları bulunuyor.
Kadınlara Sağlanan Haklarla İş Gücüne Katılım Artıyor
Türkiye’de kadınlara sağlanan bu haklar, kadınların iş gücüne katılımını desteklemeyi ve iş hayatında daha güvenli koşullarda çalışabilmelerini sağlamayı hedefliyor. SGK’nın sunduğu bu sosyal güvenceler, kadın çalışanların hem iş hem de aile hayatında dengeli bir rol üstlenmesine katkıda bulunuyor. Bu haklar, kadınların iş gücünde daha uzun süre ve güven içinde kalmalarını teşvik ederken, Türkiye’nin iş gücü verimliliğine de olumlu bir etki sağlıyor.
