İrlanda, 1845-1852 yılları arasında tarihin en karanlık dönemlerinden birini yaşadı. Büyük Kıtlık, milyonlarca insanın hayatını etkiledi.
İrlanda'da patates, halkın temel gıda maddesiydi. Ancak, 1845 yılında patateslere bulaşan phytophthora infestans mantarı, ekinlerin %40'ını yok etti. Ertesi yıl ise mantar, tüm patates mahsulünü tahrip etti ve bu durum yedi yıl boyunca sürecek bir açlık ve hastalık dönemini başlattı. Yaklaşık 1 milyon insanın ölümü, hastalanması ve göç etmesiyle sonuçlanan bu felaket, adanın nüfusunun %20-25 oranında azalmasına neden oldu.
Kıtlık, İrlanda'nın demografik, siyasi ve kültürel yapısını derinden etkiledi. İrlandacanın kullanımı azaldı ve çoğunluk İngilizce konuşmaya başladı. Ülke, Britanya'ya bağlı kalmayı savunan Birlikçiler ve bağımsızlığı savunan Milliyetçiler olarak iki gruba ayrıldı. İrlanda milliyetçiliği yükselişe geçti ve bu süreç, 20. yüzyılda İrlanda'nın bağımsızlığına giden yolun kilometre taşlarından biri oldu.
Osmanlı'nın Yardımı
Kıtlık sırasında Osmanlı İmparatorluğu'nun Padişahı Abdülmecid, İrlanda'ya yardım etme kararı aldı. Padişah, 10.000£ yardımda bulunmak istediğini İngiliz hükümetine bildirdi. Ancak, Kraliçe Victoria'nın kendi vatandaşlarına ancak 2.000£ yardımda bulunduğu gerekçesiyle bu yardım isteği geri çevrildi ve yardımın 1.000£'e düşürülmesi istendi. Bu isteği kabul eden Abdülmecid, ayrıca 4.000£ değerinde buğdayı gemilerle İrlanda'ya gönderdi.
Osmanlı gemileri ilk olarak Dublin Limanı'na yanaştı ancak Kraliçe Victoria'nın izin vermemesi üzerine 50 km kuzeydeki Drogheda Limanı'na demir attı. Bu yardımlar nedeniyle Kraliçe ve İngiliz hükümeti, Padişah Abdülmecid'e 25 Mayıs 1847 tarihli bir mektupla teşekkür etti. Aynı şekilde, İrlanda halkı da Padişah'a bir teşekkür mektubu yolladı.
Drogheda kentinin ve Drogheda United'ın amblemlerinde bulunan ay-yıldızın bu yardımlar anısına koyulduğu iddiaları olsa da, bu bilginin doğru olmadığı belirtiliyor. Amblemlerde yer alan ay-yıldız, Drogheda kentine haklarını bağışlayan Aslan Yürekli Richard'dan geliyor.
İrlanda için Bir Dönüm Noktası
Büyük Kıtlık, İrlanda tarihini kıtlık öncesi ve sonrası olarak ikiye ayıran bir dönüm noktası oldu. Bu dönemde yaşananlar, İrlanda'nın demografik yapısını, dilini ve siyasetini köklü bir şekilde değiştirdi. Bugün, İrlanda halkı bu zor günleri ve yardımlarını esirgemeyen Osmanlı İmparatorluğu'nu minnetle anmaktadır.
Araştırma: Mustafa Düzenli
