CHP Niğde Milletvekili ve Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyonu Üyesi Ömer Fethi Gürer, Niğde’nin Bor ilçesine bağlı Kayı köyünde domates üreticilerini ziyaret etti. Gürer, üreticiler Alpay Demirhan ve Kemal Özcan ile görüşerek çiftçilerin sorunlarını yerinde dinledi.
Domates Fide Dikimi Başladı
Gürer, bölgede domates ekiminin başladığını belirterek, "Niğde bölgesinde domates ekimi başladı. Ülke genelinde buğday, pancar, domates gibi ürünler yaygın olarak ekiliyor. Bölgemizde de domates ekimi son yıllarda arttı. Domates ekimi bu mevsimde gerçekleşiyor, ağustos ayında da hasat oluyor" dedi.
Dekara 20 Bin TL Masraf
Domates üreticisi Alpay Demirhan, domates fidesinin tanesini 3 liradan aldığını, örtü altı domates yetiştiriciliği yaptığını ve gübre, mazot ve ilaç girdileriyle 1 dekar alanın 20 bin TL masrafı olduğunu belirtti. Demirhan, tarım işçisi bulmanın da zorlaştığını vurguladı.
Ürün Tarlada Kalmamalı
Üretici Kemal Özcan, geçen sene yaşanan sorunların bu sene de tekrar etmesi durumunda üreticinin kazanç sağlayamayacağını belirtti. Özcan, "Bozum zamanında, eğer piyasa düzgün olursa para kazanılıyor. Eğer piyasa düzgün olmazsa çok sıkıntı çekiyoruz. Eğer mallarını satabilirlerse, ellerinde kalmazsa, geçen sene mesela arkadaşlar buradaki salça fabrikasına 3,5 liraya ürün verdi, sonra 1 liraya düştü. Sonra da almadılar, kapattılar alımı. Dünya kadar da mal yerde kaldı. Ama satılırsa para kazanırdı" dedi.
Çiftçinin Yaş Ortalaması Artıyor
Gürer, çiftçilerin yaş ortalamasının son 3 yılda 51'den 53'e yükseldiğini belirterek, "Çiftçilik yapanlar genelde orta yaşta olanlar, gençler tarıma girmiyor. Kırsalda da yaş ortalaması 60'a dayandı. Köydeki nüfusun ortalaması 60, çiftçinin ortalaması 54. Burada tarımla uğraştıklarında para kazanırlarsa ekime daha istekli oluyorlar. Aksi takdirde üretimden uzaklaşıyorlar" diye konuştu.
Borcu Olmayan Çiftçi Yok
Gürer, çiftçilerin borçlarının ciddi boyutlarda olduğunu vurguladı: "Sayın Cumhurbaşkanı kredilerle ilgili sağladığı olanaklardan söz ediyor ancak kredi de bir yerde borç. Çiftçi şu anda bankalara ve şahıslara 700 milyar lira civarında borçlanmış durumda. 2 milyon 300.000 çiftçimiz var ve borç almadan çiftçilik yapılamaz durumda."
Üretici Özcan da "Şimdi bu arkadaşların hepsinin en az borcu olanı 1 milyon TL. En az olanı o da. 1 milyonsa bir şey değil. Borçsuz çiftçi yok. Benim oğlanın biri okumadı, çiftçilik yapacağım dedi. 50-60 kadar malımız var, onlara bakıyorlar. Mısır ekeriz, yonca ekeriz, domates ekeriz, bunlarla uğraşıyorlar" dedi.
Çiftçi Mutlu Değil
Gürer, çiftçilerin kendilerini anlayan bir bürokrasi eksikliğinden şikayetçi olduklarını belirterek, "Masa başında hazırlanan raporlarda çiftçi mutlu diye anlatılıyor. Oysa alana gelindiğinde çiftçi mutlu değil. Niye mutlu değil? Kazanamadığı için mutlu değil" ifadelerini kullandı.
Üretici Demirhan, Ziraat Bankası'nda yem için kredi kullandığını belirterek, "Yetkililerden isteğimiz, herkes el atacak, çiftçiyi ayağa kaldıracağız. Çiftçi olmazsa millet olur mu? Olmaz. İllaki üretim olacak ki yiyecek olsun" dedi.
Domates Fiyat Beklentisi 5 Lira
Demirhan, domatesin stil olarak ekiminin gerçekleştiğini ve dönüme 15 ton hasat beklediklerini belirtti: "5 lira olursa masrafı karşılar, bize de ekmek kalır. Geçtiğimiz yıl domates tarlada kaldı, davarlar yedi. Buradaki salça fabrikası da son zamanda alımları durdurdu, kabul etmedi, almadı, tarlada kaldı."
Gürer, "Çiftçi umutla ekimini yapıyor. Bu bölgede de ekim gerçekleşmiş durumda. Burada da olması gereken, çiftçi ürettikten sonra ürünü tarlada kalmamalı. Bununla ilgili çiftçiye destek verilmeli, bırakılmamalı. Devlet çiftçiye sahip çıkmalı" dedi.
Çiftçi Borçla Üretim Yapıyor
Üretici Özcan, "Şimdi bu fideleri dikmekle olmuyor. Bunlar gübre istiyor, ilaç istiyor. Bunları almak için biz gidiyoruz. Mesela sezonluk 5 liralık şeyi 10 liraya alıyoruz, yani 2 mislini alıyoruz. Bu gerçektir. Sezonluk aldığımız zaman artıyor, iki misline çıkıyor. Peşin para veremiyoruz. Peşin parayı nereden bulalım? Hasat dönemi veriyoruz. Malı veren de ekim yaparken bunu alıyorsun, ama hasat döneminde ödeyeceğin için ona göre fiyatını belirliyor. Bugün 10 lira olan gübre, o zaman 19 lira olacak. Ben bugünden 19 liradan hesap görürüm diyor. Hesabı söyler söylemez biz kabul ediyoruz. Ekim yapabilmek için başka şansımız yok. Borçlanmadan çiftçilik yapılamaz. Nasıl yapacaksın? İllaki borçlanacaksın, bankaya borç var, şahsa borç var" şeklinde konuştu.
Olan Üreten ve Tüketene Oluyor
Gürer, domates üretim sürecini değerlendirerek, "Domates tarlada şimdi. Bu fide yetişecek, ürün verecek. Bu ürünü de satacak, para kazanacak. Ama bu ürün oluncaya kadar yaptığı emek ne yazık ki hiç görünmeyecek. Çünkü bu emek görülse, çiftçi refahı sağlansın diye mücadele edilir. Şu anda Türkiye'nin en büyük sorunu bu. Fideden domates üreten para kazanamıyor. Ama buradaki üreticiden bu ürün çıktı mı, katlayarak fiyat gidiyor. Gerek sanayide gerekse vatandaş alırken de pahalı ürün alıyor, oradaki de dert yanıyor. Sistemin sorunu doğru bir planlamanın olmaması. Planlama doğru olsa buradaki de kazanır, oradaki de daha uygun fiyatla ürün alma şansına erişir" diyerek değerlendirdi.
