18 Ekim 2024 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanan tebliğe göre, vergi mükellefi olmayanların dahi 7 bin lira üzerindeki mal veya hizmet alımlarında ödemelerini finansal aracılar üzerinden yapması gerekecek. Tebliğe uymayanları ise 5 bin liradan başlayarak 20 bin liraya kadar çıkan özel usulsüzlük cezaları bekliyor.
Taksitli İşlemlerde de Banka Şartı Geçerli
GİB’in düzenlemesine göre, taksitli işlemlerde toplam bedel 7 bin lirayı aşıyorsa, her bir taksit ödemesinin de finansal kurumlar aracılığıyla yapılması zorunlu hale geldi. Aynı gün aynı kişi veya kurumla yapılan işlemlerin toplam tutarı 7 bin lirayı geçtiğinde, işlemler tek başına sınırın altında kalsa bile banka aracılığıyla yapılması gerekiyor. Örneğin, bir müşterinin aynı gün içinde farklı alışverişlerle 7 bin liralık limiti aşması durumunda, tüm işlemler aracı kurumlar üzerinden belgelendirilmek zorunda olacak.
El Den Yapılan Ödemelere Ceza Uygulanacak
7 bin liranın üzerindeki ödemelerin aracı kurumlar üzerinden yapılması şartına uyulmadığında, taraflara ağır para cezaları kesilecek. Birinci sınıf tüccarlar ve serbest meslek erbabı için bu ceza 20 bin lira, ikinci sınıf tüccarlar ve bazı çiftçiler için 10 bin lira olarak belirlendi. Tüketiciler için ise en az 5 bin liralık bir ceza öngörülüyor. Ödemeler, banka hesabı veya kredi kartı olmayan kişiler için de geçerli olacak; bu kişilerin PTT veya banka şubelerine giderek ödemeyi belgelendirmesi istenecek. GİB, banka kartı veya kredi kartı bulunmayan kişilerin de ATM’ler aracılığıyla ödeme yaparak zorunluluğa uyabileceğini belirtti.
GİB’in “Ayşe Hanım” Örneği
GİB tarafından hazırlanan bilgilendirmede, uygulamanın detayları örneklerle açıklandı. Nihai tüketici Ayşe Hanım’ın bir kuyumcudan 25 bin lira değerinde altın bilezik alıp, ödemeyi elden yaptığı varsayıldı. Bu durumda, ödemeye ilişkin belgeleme zorunluluğuna aykırılık oluşuyor ve Ayşe Hanım’a en az 5 bin lira ceza kesiliyor. Eğer satıcı kuyumcu birinci sınıf tüccarsa 20 bin lira, ikinci sınıf tüccarsa 10 bin lira ceza uygulanıyor. Ancak, ödemeyi takip eden beş iş günü içerisinde ihlalin Gelir İdaresi’ne bildirilmesi halinde, bu durumda özel usulsüzlük cezası kesilmeyecek.
Yeni Düzenleme Hem Satıcıyı Hem Alıcıyı Kapsıyor
7 bin lira üstü ödemelerde zorunlu aracı kullanımı uygulaması, hem ödemeyi yapan kişiyi hem de ödemeyi alan tarafı kapsıyor. Tebliğ, vergi mükellefi olup olmamasına bakılmaksızın tüm vatandaşları ilgilendiriyor. İhlallerin tespiti durumunda, ilgili her iki tarafa da ayrı ayrı ceza uygulanacak.
Amaç Kayıt Dışılığı Azaltmak
GİB yetkilileri, bu düzenlemenin kayıt dışı ekonomiyi azaltmak ve ekonomik işlemlerin belgelendirilmesini sağlamak amacıyla yapıldığını belirtti.
