Temiz Hava Hakkı Platformu'nun (THHP) 2016 yılından bu yana düzenli olarak hazırladığı ve Türkiye'deki hava kalitesi ile hava kirliliğinin insan sağlığına etkilerini inceleyen "Kara Rapor 2024" yayınlandı.
Rapor, Türkiye'de hava kirliliğinin, özellikle kömür, petrol ve doğal gaz yakımının etkisiyle ciddi bir tehdit oluşturduğunu vurguluyor.
Hava kalitesinin yönetimiyle ilgili mevcut mevzuat olmasına rağmen, bu mevzuatın uygulanmasında ve içeriğinde önemli sıkıntılar gözlemleniyor.
Osmaniye'nin Hava Kalitesi Durumu
Osmaniye, hava kirliliğinin en yüksek olduğu iller arasında yer alıyor. 2023 yılı verilerine göre, Osmaniye'nin PM10 ortalaması yıllık bazda 41 pg/m³ seviyesinde gerçekleşerek, ulusal mevzuatın belirlediği limitin üzerinde bir hava kalitesi ile karşı karşıya kaldığı bildirilmektedir. Hava kirliliğinin sağlık üzerindeki olumsuz etkileri, bölgedeki vatandaşlar için ciddi bir tehdit oluşturuyor.
Türkiye'deki En Kirlilik Seviyeleri
Raporun dikkat çeken bulgularından biri, Türkiye'de hava kirliliğine bağlı ölümlerin en fazla olduğu illeri sıralayarak, bu illerde yaşayanların sağlık durumu hakkında çarpıcı bilgiler sunuyor. 2023 yılında en yüksek PM10 ortalamasına sahip olan iller şu şekildedir:
- Malatya - 51.25 pg/m³
- Kahramanmaraş - 48.76 pg/m³
- Osmaniye - 41.00 pg/m³
- Hakkari - 40.89 pg/m³
- Aydın - 40.78 pg/m³
- Batman - 40.57 pg/m³
- Iğdır - 40.46 pg/m³
- Şırnak - 40.32 pg/m³
- Gaziantep - 40.20 pg/m³
- Kilis - 39.90 pg/m³
Bu illerdeki hava kirliliği, ciddi sağlık sorunlarına neden olurken, özellikle kanser gibi hastalıkların artışını da beraberinde getiriyor. Hakkari'de 230 kişi, hava kirliliğine bağlı nedenlerden dolayı hayatını kaybetti. Rapor, PM2.5 düzeyinin 5 pg/m³ altına düşürülmesi halinde, bu ölümlerin yüzde 41'inin önlenebileceğini ortaya koyuyor.
İstanbul, İzmir ve Bursa'da Durum
Ölümlerin sayısal olarak en fazla olduğu iller arasında İstanbul, İzmir ve Bursa dikkat çekiyor. DSÖ verilerine göre, hava kirliliğine atfedilen ölümlerin sayısı en yüksek olan iller şunlardır:
- İstanbul: 8,357 ölüm
- İzmir: 4,852 ölüm
- Bursa: 3,657 ölüm
- Ankara: 3,155 ölüm
Bu illerdeki yüksek ölüm oranları, hava kirliliği düzeylerinden ziyade, il nüfuslarının yüksek olmasından kaynaklanıyor.
Hava Kirliliği ile Mücadele
Rapor, Türkiye'de nüfusun en az yüzde 92'sinin kirli hava soluduğunu ve mevcut ulusal mevzuatın, DSÖ'nün belirlediği insan sağlığı için uygun kılavuz değerlerin 2.7 katı seviyesinde izin verdiğini ortaya koyuyor. Türkiye genelinde sadece 13 şehir, yıllık ortalama PM10 limit değerinin (40 pg/m³) altında kalabilmiştir. Bu şehirler arasında:
- Adıyaman
- Bitlis
- Karaman
- Isparta
- Antalya
- Bilecik
- Kırşehir
- Trabzon
- Giresun
- Rize
- Sinop
- Afyonkarahisar
- Samsun
Bu veriler, Türkiye'nin hava kirliliği ile mücadele etme konusunda daha fazla çaba göstermesi gerektiğini gösteriyor. Osmaniye'deki vatandaşlar için, hava kalitesinin iyileştirilmesi, sağlıklarının korunması ve yaşam kalitelerinin artırılması açısından büyük önem taşıyor. Hava kirliliği ile mücadele için alınacak önlemler, gelecekte daha sağlıklı bir toplum inşa etmenin anahtarı olacak.
