Online ve fiziki satış noktalarında "iade yoktur" veya "değişim yoktur" gibi ibarelerle karşılaşan tüketiciler, haklarını tam olarak bilmemekle birlikte mağduriyet yaşabiliyor. İstanbul Aydın Üniversitesi Öğretim Görevlisi Avukat Özlem Şen, bu konudaki hukuki düzenlemeleri ve tüketicilerin haklarını açıklayarak önemli uyarılarda bulundu.
“İade ve Değişim Hakları Hukuki Bir Zorunluluktur”
Avukat Özlem Şen, bazı işletmelerin iade ve değişim hakkını reddetmesinin hukuki bir dayanağının bulunmadığını belirtti. Şen, hem online alışveriş siteleri, hem fiziki mağazalar, hem de sosyal medya üzerinden satış yapan işletmelerin, yasal olarak 14 gün içinde iade ve değişim hakkı tanımak zorunda olduğunu ifade etti. Tüketicilerin, "İade yoktur" veya "Değişim yoktur" gibi ibarelerle karşılaşmasının, Tüketiciyi Koruma Kanunu veya Mesafeli Satış Sözleşmesi'nde bir karşılığının olmadığını vurgulayan Şen, bu tür ifadelerin hukuken geçersiz olduğunu söyledi.
Hizmetlerde de Cayma Hakkı Var
Avukat Şen, sadece ürünlerde değil, satın alınan hizmetlerde de cayma hakkının bulunduğunu belirtti. Online kurslar veya dersler gibi hizmetlerde, tüketicinin hizmet sözleşmesinin kurulmasından itibaren cayma hakkını kullanabileceğini vurguladı. “İade yoktur” gibi durumların, yasal hakları ortadan kaldırmadığını ifade eden Şen, “14 gün içinde kişi mazeret bildirmeden cayma hakkını kullanabilir. İstisnai durumlar ise kişiye özel ürünler ve hijyen koşullarını bozulan ürünlerle sınırlıdır,” dedi.
“e-Devlet Üzerinden Hak Arama”
Satıcının iade veya değişim talebini reddettiği durumlarda tüketicinin izlemesi gereken yolları da açıklayan Şen, alışveriş tutarının 2024 yılı için 104 bin liranın altında olması durumunda Tüketici Hakem Heyeti'ne başvurulması gerektiğini belirtti. Başvuruların e-Devlet üzerinden yapılabileceğini ve gerekli belgelerin sisteme yüklenmesi gerektiğini ifade etti. 104 bin liranın üzerindeki durumlarda ise Tüketici Mahkemesi'ne başvurulması gerektiğini söyledi. Başvuruların 6 ay içinde sonuçlanması gerektiğini ve gerekirse bu sürenin 3 ay daha uzayabileceğini vurguladı.
“Para İadesi Yapılmıyorsa Suç Duyurusunda Bulunun”
Para iadesi yapılmaması, ürünlerin yanlış gönderilmesi gibi durumlarda tüketicilerin suç duyurusunda bulunabileceğini belirten Şen, Instagram ve Facebook gibi platformlardan yapılan alışverişlerde de dikkatli olunması gerektiğini söyledi. Nitelikli dolandırıcılık durumunda, Türk Ceza Kanunu’nun 158’inci maddesine göre 3 yıldan 10 yıla kadar hapis cezası öngörüldüğünü ifade etti.
İkinci El Ürünlerde de İade Hakkı
İkinci el ürün satışlarında da tüketicilerin iade hakkına sahip olduğunu belirten Şen, "İade kabul edilmemektedir" veya "Değişim yapılmayacaktır" gibi ifadelerin hukuki karşılığının bulunmadığını vurguladı. Bu tür ibarelerin, yasal hakları ortadan kaldırmadığını ve tüketicilerin bu haklardan yararlanabileceğini söyledi.
Avukat Özlem Şen’in açıklamaları, tüketicilerin haklarını savunma ve bilinçli alışveriş yapma konusunda önemli bilgiler sunuyor. Tüketicilerin, haklarını bilerek hareket etmeleri, olası mağduriyetlerin önüne geçilmesine yardımcı olacaktır.